Boomstam Henk - NatuurWijzer & IVN-gids 17-8-2023
Vakantie… in Quedlinburg in het Harzgebergte in Duitsland… Starend over de Mühlgraben, een watertje dat in vroeger tijden vanuit de Bode is uitgegraven om de molen aan het werk te zetten. Het water blijft voorbijstromen in dit middeleeuwse dorpje zoals het dat al eeuwen doet. Zoë, mijn vijfjarige dochter, vraagt me: Waar komt dat water vandaan? Ik begin een verhaal over de waterkringloop. Neéheé, papa. Komt het daar uit de muur of ergens anders vandaan… O, nee liefje het komt van een stroompje hier in de buurt; De Bode, zoeken we later uit.
Ayla, mijn oudste dochter, is getriggerd door mijn aanvankelijke verhaal over de waterkringloop. Is er dan een waterdruppeltje dat hier al eens langs is gekomen? Vraagt ze me. En hoe lang geleden dan? Hoe oud is dat druppeltje dan? Wat een heerlijke vragen en samen redeneren we verder. Het water stroomt uiteindelijk naar een grotere rivier en dan naar zee. Daar verdampt het en komt in de wolken weer terug naar de bergen. Misschien dat het onderweg uitgeregend wordt en dan kan het zomaar bij ons zijn gevallen. Misschien is het waterdruppeltje wel eens door de Mark gestroomd. Of is het in het Ulvenhoutse Bos de grond in gegaan en heeft het honderden jaren, misschien wel duizenden jaren, liggen wachten totdat de kwel het druppeltje weer omhoog heeft geduwd. Langzaam aan ‘stroomde’ het met boemeltreintjes van grondwaterstroompjes en loopjes naar de Mark. Onderweg ziet het druppeltje allerlei steden en dorpen; Baarle, Chaam, Strijbeek, Galder, Breda, Terheijden en bij Standaardbuiten verandert de naam van de rivier de Mark opeens in de Dintel. Het druppeltje reist vrolijk verder en zwaait naar het Stampersgat en bij Dinteloord duikelt het druppeltje in het Volkerak. Samen met het Krammer is het Volkerak sinds 1987 een groot binnenmeer, dat niet meer naar zee stroomt, maar door sluizen is gereguleerd. Toen het druppeltje lang geleden nog vrij reizen had, werd het vanuit het Volkerak door getijdestromingen meegevoerd naar de Noordzee waar het met miljoenen en miljoenen andere druppeltjes een grote reis naar de Atlantische Oceaan maakte. Verdamping bracht het druppeltje in de lucht, in een mooie, zachte wolk die uiteindelijk weer naar de bergen dreef. Het druppeltje mocht met andere druppeltjes knutselen en zo werden ze samen een mooi sneeuwvlokje dat neerdaalde op de Zwitserse Alpen. Misschien lag het daar wel honderden jaren totdat op een erg warme dag het sneeuwvlokje smolt en het druppeltje weer verder reisde, door de Rijn, terug naar het laagland. Misschien heeft het wel allerlei afslagen genomen en stroomt het nu door de Mühlgraben… JA, KIJK! Daar gaat het… Túúrlijk, papa! Lachend huppelt Ayla weer verder, op weg naar een ijsje…
Tips voor Markdal-zuid
Natuurvereniging Mark en Leij geeft in zienswijze aan Waterschap tips voor nog beter Markdal-zuid. Beter om vanwege klimaatverandering te ontwerpen op wat grotere stroomsnelheden. En ontwerp op jaarlijkse overstromingsfrequentie, die zorgt voor biodiversiteit door natuurlijke aanzanding en afkalving. Extensieve kanovaart over huidige loop is acceptabel. Poelen voor Boom- en Heikikker moeten meer dan 500 m2 groot zijn. Het afgraven van 2 ha voor vochtig hooiland is hier een niet te missen kans. Mark en Leij wil graag betrokken blijven om plaatselijke kennis in te brengen, zoals eerder in het gewaardeerde open proces met Vereniging Markdal.
Vlaamse rechter geeft Brabant en Zeeland gelijk.
Achteloos en onvoldoende onderzoek naar stikstof effect op Nederlandse Natura2000 gebieden, o.a. Brabantse Wal. Bouw van Plastic fabriek Chemieconcern Ineos gestopt. Vrees voor andere Antwerpse miljarden projecten net over de grens, ook bij Land van Saeftinge. (BNdeStem 7/8/23)
Markandalletjes
- Typisch augustus, buien en zon, wennen voor vakantie thuiskomers.
- In Rijen nieuwe voedselboswerkgroep start. Van en vóór buurtbewoners! Barbara, Robert, Catharina, Henk en Jolanda. Meedoen: Natuur en Landschap Gilze en Rijen.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . - Libellenexcursie. Zaterdag 19 augustus. 10-12u. Jeroen Stoutjesdijk. Kinderboerderij Wolfslaardreef 95. Breda. Aanmelden.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . - Nacht van de Vleermuis. Geen muizen maar vliegende zoogdieren. Vrijdag 25 augustus. 1) Hoogeind 74 A, Meer (B). Natuurgids Natuurpunt Markvallei. 2) Centrumwandeling Oud Gastel. 21u. Start ‘P’ tussen Korte Dreef en Dreef. Bijdrage aub. IVN Dintel en Marklanden.
- Zo maar wat vogels: Bleeke Heide: Kemphaanjong, zestien Wulpen, elf Lepelaars, zes Grote Zilverreigers, Kleine Lepelaar (Ria Lambregts, Kees Noijens). Merkske: vier Watersnippen, Witgat, Slechtvalk, driehonderd Boerenzwaluwen! (Stijn Leestmans). Sperwer, Wespendief (Jozef Leestmans). Bavel Oost Gilzerwouwerbeel nieuw: Watersnip, Bokje! (Aad van Diemen). Markdal: twee Huiszwaluwen (Jarek van Houten), late Tjiftjaf (Harry van Vugt), koppel ooievaars met jong. Info bij torenbeklimming Breda: dit jaar twee jonge Slechtvalken uitgevlogen. Effen - Aa of Weerijs: vijftig Gierzwaluwen verzamelen.
Joop van Riet – natuurgids IVN
Leo Nagelkerke, West-Brabantse Vogelwerkgroep 10-8-2023
En toen was het ineens weer augustus. Op een of andere manier is het de ultieme zomermaand, met warme, broeierige dagen, donkergroene tinten en rijpend fruit. Anderzijds kondigt augustus ook al weer het einde van het groeiseizoen aan: de dagen worden merkbaar korter en er begint van alles te verschuiven in de natuur. Er daalt een stilte over de dagen en ikzelf vind die behoorlijk weldadig, want het is de laatste maand voor de drukte van het nieuwe studiejaar, waarin ik weer een nieuw cohort nieuwsgierige jonge mensen van alles moet leren. Als vogelliefhebber is die stilte erg letterlijk te nemen, omdat het krijsen van de gierzwaluwen begin augustus ophoudt en de andere vogels meestal nog zwijgzaam zijn. Het vertrek van de gierzwaluwen is een duidelijk teken van de veranderende seizoenen en de aankomend herfst. Met de vrienden van de West-Brabantse vogelwerkgroep wijzen we elkaar op de laatste die we zien.
Na de eerste week van augustus komt dat bijna niet voor, want dan zijn de meeste allang vertrokken en misschien zelfs al aangekomen in Kongo, waar ze boven het diep-donkere regenwoud de winter doorbrengen. Ik heb de sterke neiging om, als ik in deze tijd van het jaar zo’n groep gierzwaluwen zie, die hoog boven Breda nog een paar rondjes vliegen en hun afscheidskreten laten horen, ze een goede reis toe te wensen: “Pas goed op jezelf en kom veilig terug! Tot volgend jaar”. Ooit zag ik half september eens een eenzame gierzwaluw vliegen boven de Dintelse Gorzen en ik maakte me zorgen of dat wel goed ging komen.
Het is trouwens wel opmerkelijk dat die gierzwaluwen überhaupt de moeite nemen om helemaal naar het hoge noorden te vliegen om daar hun nesten te bouwen en hun jongen groot te brengen. Kennelijk wordt het risico van de vlucht hier naartoe ruimschoots gecompenseerd door de zomeromstandigheden hier met lange dagen en volop voedsel: het gebruikelijke verhaal van trekvogels in het algemeen. Het is volgens mij dan ook niet zo dat “onze” gierzwaluwen, grasmussen, grutto’s en andere trekvogels ’s winters lekker gaan overwinteren in zonniger streken, zoals sommige menselijke trekvogels naar Spanje gaan. Het is eerder zo dat Afrikaanse vogels een zomerexcursie maken, omdat het ze meer oplevert: gelukszoekers dus eigenlijk. Dat blijkt ook een beetje uit de soortsamenstelling van een aantal vogelfamilies.
Om terug te komen op de gierzwaluwen: in Europa ten noorden van de Middellandse zee is maar één soort wijdverbreid en dat is de “gewone” gierzwaluw. In het overwinteringsgebied van deze soort tref je daarnaast nog zes of zeven andere soorten gierzwaluwen aan, die zich al dan niet als trekvogels gedragen. Iets vergelijkbaars heb je met nachtzwaluwen, waarvan er meer dan 20 soorten zijn in Afrika ten zuiden van de Sahara. In midden en noord-Europa is er maar één!
Nou zijn er ook vogelfamilies waarvan de diversiteit in de noordelijke gebieden juist weer veel groter is dan in Afrika, denk alleen maar aan ganzen en zwanen. En de steltlopers, meeuwen en sterns zijn hier ook erg goed vertegenwoordigd. De relatieve stilte van augustus duurt dan ook niet lang. In dezelfde tijd dat de gierzwaluwen hun biezen pakken komen de eerste noorderlingen (en oosterlingen) hier al weer aan. Het broedseizoen zit erop en ouders, al dan niet met jongen van hetzelfde jaar, zoeken een plekje om te ruien en te vreten. Grote vluchten steltlopers (die soms moeilijk uit elkaar te houden zijn) komen naar de kust en het grote water. De meeuwen hebben hun winterkleed alweer aangetrokken en we kunnen ons weer verheugen op zeldzame, maar gewenste gasten zoals de reuzenstern. De eenden hebben hun verwarrende eclipskleden ingewisseld voor mooie verse veren en wij kunnen ons verheugen op de volgende fase van het jaar.
Markandalletjes
- Vlinders vliegen fladderend volop: het is de ‘juli top’. Zomerdriehoek zakt naar het zuiden. Scheurkalender half leeg.
- Aardbeienplantenkwekerij Frank van Alphen start met gesloten systeem. Alle water met bestrijdings- en voedingsgmiddelen wordt opgevangen en hergebruikt. Komt niet meer in de Mark of grondwater. Winst voor waterkwaliteit en Waterschap! Landschappelijke inrichting volgt binnenkort. Conform afspraken bestemmingsplan Alphen-Chaam.
- Elke zondagmiddag. IVN natuurtuin Oranjepolder open. Domeinweg 9, Oosterhout. Nu zaterdag-werkochtend. Sociaal gezellig.
- Ulvenhout. Dorpsplantenwandeling. KNNV-IVN. Zondag 13 aug. 13.30-15.30. Natuur anders in versteende omgeving. Aanmelden. IVN Mark&Donge.
- Bleeke Heide: vijftien Lepelaars (Paul Prinsen, Bianca Ansems). Merkske: Blauwe, Bruine Kieken- en Wespendief. (Benne Roelen). Markdal: twee IJsvogels op (multifunctionele) kanosteiger. Biebergstuw. Kijk overal en geniet!
Joop van Riet – natuurgids IVN
Aad van Diemen – Natuurgids IVN Mark&Donge 20-7-2023
De lijsterbesspirea (Sorbaria sorbifolia) is een struik die je in Breda hier en daar in plantsoenen tegenkomt en die soms verwildert. Als je op de verspreidingsatlas van FLORON kijkt zie dat lijsterbesspirea in heel Nederland wordt gemeld, maar met een grotere dichtheid op de zandgronden. De klei- en veenstreken zijn minder bedeeld.
De lijsterbesspirea is een bladverliezende struik, die tot de rozenfamilie behoort. De struik komt van nature voor in de gematigde streken van Azië, waaronder Siberië, het Verre Oosten van Rusland, Noord-China, Japan en Korea en is van daaruit als sierplant verder verspreid naar Europa en Noord-Amerika. De struik wordt 1,5 á 2,5 m hoog met opgaande takken en lange ondergrondse uitlopers. Het oneven geveerd blad heeft steunblaadjes, is tot 25 cm lang en heeft dubbelgezaagde, zittende blaadjes. Alleen het topblaadje heeft een bladsteel. In juni bloeit de struik met grote witte pluimen, die hommels, honingbijen en vlinders trekken.
Het is voor mij wat raadselachtig hoe lijsterbesspirea aan zo een wijde verspreiding komt. In plantsoenen en bermen zie je dat de struik verder kruipt via worteluitlopers en dan zelfs wat woekergedrag vertoont. In rubrieken met tuinadviezen wordt aangeraden worteluitlopers direct af te knippen, met uitroepteken! Het kan zijn dat door het land worteldelen als tuinstort voor verbreiding zorgen. Het kan ook zijn dat hij zich uitzaait. Volgens kwekers kan dat.
Er is in Nederland nog een familielid en dat is de harige sorbaria (Sorbaria tomentosa) afkomstig uit de Himalaya en is meer een rotsplant. Deze komt veel minder voor en is verwilderd slechts viermaal aangetroffen.
De geslachtsnaam ‘Sorbaria’ komt van een Latijns woord voor roodachtig en heeft betrekking op de kleur van de bessen. De letterlijke vertaling van Sorbaria sorbifolia is: ‘lijsterbesachtige met lijsterbesblad’. ‘Tomentosa’ betekent ‘viltig behaard’.
Joop van Riet – IVN natuurgids Mark&Donge
Markdal kan (nog) beter
Natuur- en milieuverenigingen IVN Mark&Donge, Markkant-Milieudefensie, de Groene Koepel en Adviesgroep BromN zijn op zich blij met het ontwerp voor het Markdal-zuid bij Galder-Strijbeek. Ze hebben vanaf ca 2006-2010 aan de wieg gestaan van het Markdalproces. Dat nadat de vereniging Markdal 100 ha voor natuur verworven heeft nu door het Waterschap en de provincie verder vlot getrokken wordt. Het gaat nu immers gebeuren. Er is gekozen om de ‘vrijstromende -meanderende- Mark’ voor het grootste deel op de oostoever te ontwikkelen. Daardoor wordt de oude meander in het waterschapsbos (zuid van het Vonderpad) niet aangetakt. Maar dit zou wel als natuur ontwikkeld moeten worden, dat plan ontbreekt nog. Ze missen ook natuurontwikkeling langs de EVZ van de Strijbeekse grensbeek, op grond van SBB en het waterschap. Door gebrek aan beheer verruigt dat nu.
Verder kijkend naar het noordelijke deel van het Markdal wordt er voor gepleit om zowel de oude meander Schoondonck als de Klokkenberg meander te benutten, ook al liggen ze op verschillende oevers. Beiden hebben grote historische en natuurlijke waarden, waarvoor niet star aan het principe van ‘alles op één oever’ vast gehouden moet worden.
Teleurstellend is het dat de overheden het nog niet eens konden worden over de gescheiden wandel- en fietspaden. Sommige natuurbeheerders zijn publieksonvriendelijk en willen eigenlijk geen mensen zien. Voor draagvlak is recreatieve natuurbeleving wél noodzaak! Ook zijn Overheden het nog niet eens over de verdeling van de kosten bij de noodzakelijke scheiding van wandel- en fietspaden. Zo wordt de recreatieve natuurbeleving door burgers de sluitpost. Dat gaat tegen alle eerdere plannen met balans van natuur en natuurbeleving in, ten koste van duurzame recreatie door burgers.
De zienswijze vraagt om de studie ‘Vogelvriendelijke inrichting’ van de Vereniging Markdal en Maaike GriffioenpHD bij de landschappelijke inrichting met historische heiningen, etc. toe te passen. En uiteraard om nu ook het noordelijke deel voortvarend op te pakken en mee te koppelen met de sanering van de stikstof piekbelasters. Daarvoor moeten de overheden samenwerken en niet ‘elkaars kat uit de boom’ kijken.
Markandalletjes
- Het zomert verder, de drie jonge uivertjes van kinderboerderij Parkzicht zijn op eigen benen uitgevlogen.
- Er was geen vergunning voor de veldschuur op Klokkenberg te vinden. Dus via handhaving en verzoek van Natuurplein is de veldschuur bij de kwetsbare meander nu gesloopt.
- Insectenwandeling IVN Mark&Donge. Strijbeekseheide en vennen. Zaterdagmiddag 5 aug. 13u30-15u30.. Ontmoeting met vlinders, sprinkhanen, wantsen, soldaatjes, grote gruwelijke rupsendoder, basterdzandloopkevers, zand-, koekoeksbijen en goudwespen? Aanmelden.
- Natuurtuin IVN Mark&Donge. Oranjepolder. Open, zaterdagmorgen 12 augustus. 9-12u. Waterpartijen, planten, vlinders, vogels, vrijwilligers, enz. enz. Domeinweg 9. Oosterhout.
- Dorpsplantenwandeling Ulvenhout. Zondagmiddag 13 augustus. 13u30-15u30. Natuur in versteende omgeving, kale grond, langs gevels, muren, in de goot, in boomspiegels, in spleten en scheuren, op zanderige plekjes bij putten en palen, overal natuur van Stadsplanten. Zie: www.stadsplantenbreda.nl. Ook voor rolstoel ene kinderwagens. Aanmelden. IVN Mark&Donge.
- Vogels: op Bleeke Heide, Geoorde Fuut, Grutto’s, Wulp, Groenpootruiter, Lepelaar, Grote Zilverreiger, Spotvogel, Grasmus, Tuinfluiter, Gele Kwikstaart, Groenling, Kneu-en, Kieviten, Regenwulpen en KOEreiger zagen Ria Lambregts, John & Marie José van Gestel en Willy Willems. Kees Noijens genoot van ZWARTE Ooievaar bij Riel.
Merkske: Baltsende Kwartels, RODE Wouwen, Wespendieven èn Wielwalen zagen Stijn Leestmans, Bart Kisteman en Ton Smits. Markdal: Oeverzwaluwen, volop Kleine Karekieten, Tuinfluiter zagen John en Marie-José, Nico natuur, Harry van Vugt. Jarek van Houten spotte dat leuke petje op een Visdiefje. En bij Lange Bunder Slangwijk Zomertaling, Witgatje, Bruine Kiekendief, IJsvogels van Rutger Ouwerkerk, Erik van Boxtel. John Sips (NM) meldt bij Oosterheide drie uitgevlogen Raven. - Nu twee weken vakantie voor Natuur rond het Markdal. Geen ramp, buiten is er genoeg te zien! Fijne Vakantie!
Ad van de Laar – natuurgids IVN Mark&Donge 13-7-2023
Het bezoeken van het natuurgebied de Wouwerbeek in Bavel is echt al de moeite waard alles wat er groeit is nieuw er komen steeds weer nieuwe planten bij. Wat mij toen bij ‘n wandeling opviel dat waren al die Ratelaars! De zaden zijn door de hoge waterstanden met stroom verplaatst en op de hoge droge gronden weer afgezet. De ratelaar is een opvallende plant omdat de gele leeuwenbekachtige bloemen samen met de bleekgroene kelk een oplichtende indruk maken. Het blad is smal, spits en fijn gezaagd en ook vrij lichtgroen van kleur. De Ratelaar houdt van vochtige omstandigheden. Zij is gewoon om voedsel in de grond te onttrekken aan de wortels van andere planten, bij voorkeur grassen. Zuignappen, die op de wortels van het gras staan tappen hier het voedsel af, dat de grassen voor hun eigen reserve hadden opgeslagen. Suikers die onder invloed van het zonlicht door de groene bovengrondse delen van de plant worden gemaakt, vervaardigt de Ratelaar wel. Men noemt een dergelijke plant half-parasiet. Door de onttrekking van voedsel aan graswortels kan men op die plaatsen een minder krachtige ontwikkeling van de grassen zien. Het lijkt niet ondenkbaar, dergelijke planten te gebruiken om een al te welige groei van grassen in sommige situaties wat af te remmen. Het beoogde effect is duidelijk zichtbaar in sommige grasvelden en soms in bermen. De ratelaar dankt haar naam aan het feit dat de grote platte zaden als ze rijp zijn onder invloed van de wind in de vruchtdozen rammelen. Dat stemt me dan erg vrolijk, een plant die zijn mooie toepasselijk naam waar maakt.
Ook nog een schitterende speerdistel gespot. Nog een sierlijke voorjaarsbloeier is de gele morgenster. Een composiet, op het eerste gezicht doet de plant wat grasachtig aan, als je op de bladeren let. Bij twijfel kun je meteen zekerheid krijgen doordat er bij bladbreuk wit melksap uit de wond vloeit, dan is het geen gras. De plant bloeit alleen in de morgen zoals zijn naam al zegt. Wanneer de luchtvochtigheid hoog en de lucht betrokken blijft en de temperatuur toch aangenaam is, kan de morgenster tot in de middag bloeien. Bij zonneschijn sluiten de bloemen om 11 á 12 uur. De volgende morgen gaan ze op nieuw open en ook de daarop volgende soms nog een keer, maar in de regel zijn er dan al zoveel begerige insecten geweest, dat de bestuiving heeft plaats gehad. Een paar weken later zie je de eerste bolstaande vruchtpluizen al aan de planten. De lange bleekgele vruchten worden met behulp van hun parachute naar elders vervoerd. Meestal is de morgenster niet overblijvend. Toch ziet men op dezelfde groeiplaats het volgend jaar vaak weer morgensterren. In kleine ruimtes tussen het gras weten nieuwe planten het volgend jaar een plaats te veroveren om daar evenals de moederplant weer fraai staan te bloeien. De ooievaar is in de Wouwerbeek druk met zijn ene jong en er zijn ook weer boomkikkers gespot en gefotografeerd!
Markandalletjes
- Zomerstormpje met code oranje zorgt voor grillig weekend klimaat. En Rutte valt.
- Tien citroenvlinders op kattenstaarten, die niet mauwen, maar paars opsteken. Dat is andere midzomerkost!
- Dertig Bigjumpers ‘te water voor proper water’ bij de Vlaamse Aschputten in Meer. Dankzij actie van Natuurpunt Markvallei en Vereniging Markdal. Waterkwaliteit hangt aan een draadje. Schepen Arnold Wittenberg (VLD) noemde ook de 17% Hoogstratense huishoudens die ongezuiverd lozen. Net als de ‘overstorten’ in Nederland. DB Waterschap bestuurder van Brabantse Delta die waarschuwde dat ‘water de nieuw crisis’ wordt. We moeten over vier jaar aan de Kader Richtlijn Water voldoen, die we al sinds 2015 uitsteleln!
- Vakwerk van Hoogstratense Brandweer. Spontane ‘jumper’ voelde zijn bril tussen zijn vingers wegglippen. Duikteam speurde met lamp de bodem af naar ‘speld in een hooiberg’. Na een lange tien minuten kwam de glunderende duiker met het brilleke boven! De waterplanten op de bodem hadden hem vastgehouden. De duiker werd dankbaar geknuffeld!
- IVN jeugdgroep ‘torenvalken’ ontdekten baby boomkikkers bij Gilzerwouwerbeek. Voor deelname info: Iris van der Vlerk: 06-10221256.
- IVN Landschapswandeling. Zondag 16 juli-10-16u. Teteringen, Lage Vucht, Spinola schans, Houtse Meer, Hoeveneind. Ca 20 km. Aanmelden IVN Mark&Donge.
- 1 oktober zeiskampioenschap Vlaanderen (en ‘ollanders). Belangstellenden voor Brabants team graag aanmelden. (06-40007219). Zie ook Natuurpunt Markvallei.
- Expeditie Urban Jungle. Baronie Breda. Vierdaagse 12-15 juli. Met info stops van IVN natuurgidsen. Nmv Markkant-Milieudefensie.
Joop van Riet 6-7-2023
Nu zondagmiddag om 15u! Dat is de Big Jump. In de Vlaamse Mark bij het natuurgebied ‘de Aschputten’. De Big Jump is een actie in heel Europa om aandacht voor gezond water te vragen. Die noodzaak werd het eerst gevoeld na de val van de Berlijnse muur in 1990 toen oost- en west Duitsland weer één werden. De Elbe was als grensrivier de meest vervuilde Europese rivier geworden. En dat moest anders. Om daar publieke aandacht voor te vragen werd vanaf ca 2000 de ludieke actie ‘Big Jump’ bedacht. Daarbij springen mensen in het water. Met een grote plons en uitgedost wordt de boodschap afgegeven dat het water weer gezond en leuk moet zijn. Die actie verspreidde zich over Europa en dus ook Nederland.
Want ook hier is nog veel te doen. Alle landen maakten plannen om de Europese rivieren weer gezond te hebben. Dat is de Europese Kaderlijn Water (KRW). Maar het was een slow start. In 2015 moesten veel landen met de billen bloot erkennen dat ze de doelen niet haalden. Ook Nederland niet. In de KRW was een herkansing mogelijk tot 2027 en dat komt nu heel snel dichterbij. Er moeten resultaten anders EU zelfs boetes geven.
En Nederland? Echt niet het beste jongetje van de klas. Dat is heel teleurstellend omdat Nederland kartrekker was om van de verzouting door Frans kalimijnen tot bij tuinders in het Westland tegen te gaan. Nederland wilde niet vieze ‘putje van Europa’ zijn. Daarom hard gelobbyed in Brussel voor Europees beleid voor gezond water. Dat lukte dus met de KRW die ook voor de bovenstroomse landen geld. Maar toen Nederland zelf ook maatregelen moest nemen, zakte het enthousiasme weg. Niet erg goed voor een betrouwbaar imago. Ook Waterschappen trokken er niet te hard aan. Meestal werd gewezen op ‘generieke’ maatregelen die door ministeries genomen moesten worden.
Een groot probleem was de overmaat aan fosfaat. Dat maakt het water te voedselrijk en geeft giftige algenbloei. Fosfaat in de huishoudelijke wasmiddelen werd zo’n dertig jaar terug verboden. Dat was al een verbetering die zelfs de Noordzee ten goed kwam! De andere grote oorzaak is overtollige kunstmest die vanaf het land het water in blijft spoelen. Daar hoefden en wilden de waterschappen niet over beslissen, wachtend op ministeries, zoals LNV, die bleef nadenken over draagvlak. De structurele oplossing is natuurlijk duurzame landbouw gebaseerd op een gesloten kringloop. Want wat er niet ingaat (als overdosis kunstmest) komt er ook niet uit (als schuimende wolken fosfaat op de Mark). Recent bleek via de zwerfvuilacties van nmv Markkant ook de industrie met bolletjes plastic ‘nurdles’ het Markwater te vervuilen! Gezamenlijk zijn de milieudiensten in het grensgebied de onachtzame dader(s) op het spoor.
Over een paar jaar moet het water van goede ecologische kwaliteit zijn. Waterschappen, provincies en onze regering moeten vaart maken, daarvoor is er dus de spetterende Big Jump in de Mark. Als initiatief van onze Vlaamse vrienden van Natuurpunt Markvallei en de Vereniging Markdal. Op zondagmiddag vanaf 13 uur is iedereen welkom in de gezellige animatie-sfeer waar onze zuiderburen om bekend staan! Dan badpakken aan voor de Big Jump zelf in de Mark om 15u. Bij natuurgebied De Aschputten, Boskantweg, Meer (B). Voor een gezellige aanbreng fietstocht is er de gezamenlijke start om 13u vanaf de Ginnekenmarkt. Dus Doe Mee met de Big Jump, ‘te water voor proper water!’ Zie:
Markandalletjes
- Winderige dagen, da’s wennen, maar wordt ook weer een warm zomers weekend.
- Uitdaging: Brabants team zeisers gevraagd! Voor ‘internationaal’ zeis toernooi op 1 oktober bij onze Vlaamse buren van Natuurpunt Markvallei! Kolonie Wortel. Sportief en met animatie. Ervaring geen voorwaarde. Doel is het zeisen als natuurambacht en erfgoed te promoten. Bel 06-40007219.
- Labbegat IVN natuurwandeling. Zondagmiddag 9 juli. 13u30-15u30. Kleurrijke natuur op ‘naad van Brabant’ in afgegraven ‘slagenlandschap’ in de Langstraat. Zie website IVN Mark&Donge.
- Vogels: Bleeke Heide, Lepelaar (Jarek van Houten, Willy Willems). Engelse, Gele en Witte Kwikstaart (Ria Lambregts, Jarek). Merkske: vier baltsende Kwartels (Fleur). Tuinfluiter (Ria). Markdal: Gekraagde Roodstaart (Melissa). Twintig Oeverzwaluwen (Melle N, Mark Nuiver). Lage Vucht: tien Huis-, zes Boeren, en zes jonge Oeverzwaluwen (Mitchell Krijnen). Slangwijk: drie Kluten (Bob van Vree). Regenwulp, Cetti’s Zanger, Visdief (Ernest Piethaan) en nog veel meer wie kijkt en geniet!