Ik zit thuis aan tafel met Zoë en ze praat over een serie die ze graag kijkt: H2O. Weet je wat dat betekent? Vraag ik. Ja, papa. Dat betekent water en daar zwemmen de zeemeerminnen in en als ze op het land zijn en een druppeltje water op zich krijgen veranderen ze in zeemeerminnen dus ze moeten voorzichtig zijn dat ze niet worden ontdekt! Ze ratelt nog een verhaallijn van een aflevering erachteraan en plotseling schiet er door haar hoofd dat er beestjes zijn die over het water kunnen lopen. Hoe kan dat, papa? En daar zit ik dan. Hoe leg ik aan een meisje van 7 jaar uit dat het delen van elektronen via covalente verbindingen zorgen dat een watermolecuul aan de ene kant een beetje positief geladen is en aan de andere kant een beetje negatief? En dat daardoor oppervlaktespanning ontstaat waar de schaatsenrijders over kunnen lopen?
Ik kijk naar de fruitschaal en pak een sinaasappel en 2 limoenen. In de lekkernijenkast ligt nog een zakje borrelnoten waar ik er 4 uithaal. Ik google nog even hoe het ook alweer was en ik begin: Water bestaat uit een klein stukje zuurstof, de ‘O’. Dat is de sinaasappel. En twee stukjes waterstof, de ‘H’. Dat zijn de limoenen. Rondom elk stukje waterstof en rondom het stukje zuurstof draaien elektronen zoals de aarde rond de zon draait of kinderen in de draaimolen rond het midden. De borrelnoten zijn de elektronen. Bij het waterstofje draait er 1 borrelnootje rondom het limoentje en bij zuurstof draaien 2 borrelnootjes rond de sinaasappel. De waterstofjes en het zuurstofje gaan die 4 elektronen ook met elkaar delen en daarom ‘plakken’ ze aan elkaar. Zo ontstaat een stukje water. Tot zover gaat het goed. Ik zie in haar ogen dat het verhaaltje blijft hangen en ik ga verder.
Je ziet dat de waterstofjes een beetje aan de ene kant van het zuurstofje zitten. Stel je nou eens voor dat een andere watermolecuul in de buurt komt van de eerste. Wat zou er dan gebeuren? Zoë kijkt me bedenkelijk aan en zegt vragend: die gaan aan elkaar plakken net als een magneet? Ja! Zeg ik verheugd en ik ben allang blij dat ze zich dit zo goed kan voorstellen. Inderdaad, de sinaasappel van de tweede molecuul legt zijn koppie tussen de limoentjes van de eerste molecuul. Zo dansen watermoleculen met elkaar en haken ze omstebeurt ‘in elkaar’ net zoals jij met je klas wel eens op het schoolplein dansend je armen in elkaar haakt.
Dat gebeurt de hele tijd met de watermoleculen en dat is net sterk genoeg om een schaatsenrijdertje of een spinnetje over het water te laten lopen. Ze herinnert zich nog van een wandeling langs de Mark dat ze een schaatsenrijdertje heeft zien lopen en wil vol enthousiasme terug naar die plek om nog meer te bekijken. Natuurlijk gaan we lekker naar buiten en de schoentjes worden al aangedaan. Zullen we ook gaan picknicken, Pap? Ik smeer snel een broodje kaas en gris een plak ontbijtkoek mee. Gauw op avontuur!
Boomstam Henk, NatuurWijzer, IVN-gids Mark & Donge
(naamgever Tim, foto Iris van der Vlerk)
Markandalletjes
- Onstuimig weer, maar Koolwitjes fladderen volop. Wandelaars, fietsers, joggers genieten. Mussen waaien net niet van vetbollen.
- Realisatie EVZ (ecologische verbindings zone) Mark en singels verder vertraagd. Schrijft wethouder Bakker aan de natuurverenigingen in de Adviesgroep BromN. Afgelopen najaar drongen zes insprekers in gemeenteraad aan op spoedige realisatie van gemeentelijke EVZ met vaarregels. Is volgens B&W ook urgent voor grote wijk ’t Zoet en de Kader Richtlijn Water per 2027. Wethouder beloofde resultaat dit voorjaar. Adviesgroep BromN vroeg naar voortgang. De wethouder ziet het signaal en de betrokkenheid als hulp. De BromN-groep vindt juist realisatie belangrijk.
- De Groene Camino is nu in gebruik! Wandelend van St Jacobskapel in Galder langs de Mark via centrum Breda en Lage Vuchtpolder naar Heilige Eik in Den Hout. Route beschrijving op website nmv Markkant. Zowel zuid-noord als noord-zuid. Ook in twee delen van 13 km te lopen. Ervaringen en suggesties welkom via website natuur en milieuvereniging Markkant.
Voorlopers Groene Camino onderscheiden met Compostellaschelp. Foto: Jikke, Breda Wandelt - Gedeputeerde Hagar Roijackers zette drie bestuurders van Stichting (Peter Vughts, Hubert Koevoets, Peter Hordijk) bij opheffing in het zonnetje. Voor zorgvuldige overdracht van materiële aspecten (gronden, financiën) in Markdal aan provincie en Waterschap. Was al afgesplitst van zelfstandige Vereniging Markdal duurzaam&vitaal.
- Natuurwandeling Hoge en Lage Vuchtpolders. Zondag 21 september 10-12u. Eeuwenoude drassige polder waar natuur weer in oude luister hersteld wordt. Scheiding van gezuiverd Waterdonken-water en landbouwwater. SBB beheer via natuurboer Emiel Ansems van Heining&Hoef is succes. Aanmelden via website IVN Mark&Donge.
- Wandelexcursie Veranderend Markdal, heden en toekomst. Zaterdag 27 september 13u30. Sluitstuk Markdal Noord tussen Ulvenhout en Blauwe Kamer. Vereniging Markdal en IVN Mark&Donge. Inschrijven via website IVN Mark&Donge.
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge