Leo Nagelkerke, West-Brabantse Vogelwerkgroep 18-7-2024
Het komt geregeld voor dat ik tijdens mijn wandelingen in het buitengebied iemand tegenkom met een koptelefoon op. En dan gebeurt het vaak dat zo iemand me voorbij loopt zonder iets te zeggen en zonder enig oogcontact te maken. Sterker nog, ik krijg weleens de indruk dat mijn aanwezigheid actief ontkend wordt door een starre blik naar voren of de verte in. Nou heb ik voor mijn gevoel van eigenwaarde niet per se een groet van een onbekende nodig en ik zal zelf ook best een enkele keer iemand niet groeten, omdat ik ingespannen naar een vogel tuur. Toch vind ik het een merkwaardig verschijnsel om jezelf zo af te sluiten en het bestaan van een ander mens totaal te negeren. Misschien is het gewoon een gebrek aan opvoeding, desinteresse, of misschien is het angst om iets van jezelf bloot te geven ten overstaan van een vreemde. Dan blijf je maar liever in je binnenwereld met je koptelefoon op. Je kijkt naar de omgeving alsof je door patrijspoorten van een onderzeeër kijkt en waant jezelf onzichtbaar en onkwetsbaar: je loopt buiten, maar je bent binnen, met je eigen muziek in je eigen hoofd.
Is dit nu weer typisch zo’n bespiegeling van een middelbare, witte man die niet met zijn tijd meegaat en jonge mensen niet snapt? Dat zou kunnen. Ik maak me echter wel zorgen over dit verschijnsel, omdat het slecht nieuws is voor de relatie van mensen met hun omgeving. Als je afgesloten met een koptelefoon naar buiten gaat hoor je de natuurgeluiden niet. Niet het gejubel van de veldleeuweriken in de polder, of het gekarekiet van de kleine karekiet in het riet: je sluit een zintuig en een dimensie van de werkelijkheid af, waardoor het landschap alleen nog decor is, niet een omgeving met allerlei leven en gedoe. Als je dan ook nog de helft van de tijd op een telefoonschermpje loert dan wordt de verbinding tussen mens en omgeving nog verder afgevlakt.
En je doet jezelf tekort door je niet met alle zintuigen open te stellen en eens wat beter te luisteren, wat beter te kijken of te ruiken (hoewel dat niet altijd per se prettig is). Door goed waar te nemen en stil te staan bij natuurlijke verschijnselen kan er een wereld voor je opengaan: een diepere laag van de werkelijkheid met prachtige geheimen om te ontdekken. En dat is meer dan alleen een fotootje nemen of een soortnaam oplepelen.
De reden waarom ik hier zo op hamer (en ik weet, ik preek hier behoorlijk voor eigen parochie) is dat zonder aandacht en werkelijke interesse in de natuur de bescherming van het weinige dat er nog is ernstig in gevaar komt. Ik voel een grote urgentie om dit over te brengen nu we in een land leven met een regering die natuur op zijn best als ballast ziet, maar meer nog als volksvijand nummer één.
Liefde voor de natuur komt er alleen door persoonlijke ervaringen, niet door naar “Planet Earth” te kijken, maar door er met je hoofd, handen en hart in te duiken. Ik was begin juli bij Nieuwe Statenzijl, een gemaal aan de Waddenzee bij de grens met Duitsland. Daar doet een collega onderzoek aan hoe vissen van de zee naar het binnenland trekken en omgekeerd. We lichtten een groot onderzoeksnet dat vol bleek te zitten met vooral snoekbaarzen en een paar palingen van meer dan zeventig centimeter lang. Op de kant stonden drie jongetjes en een meisje tussen de zes en tien jaar oud. We nodigden ze uit om een van de palingen eens goed te bekijken en te voelen hoe glad ze wel niet waren. Je zag een kleine aarzeling en toen namen de nieuwsgierigheid en fascinatie het over. De kinderen vonden het prachtig en allemaal raakten ze het dier aan. Na afloop liepen ze opgewonden en honderduit vertellend naar de papa’s en mama’s. Dat soort natuurervaringen bedoel ik. De paling is overigens helemaal onbeschadigd weer losgelaten en kan op weg naar de Sargassozee.
Markandalletjes
- Big Jump, maar zonder ‘jump’. Water te ongezond, veel riooloverstorten door zware regen. “Noodzaak voor gezond water onomstotelijk aangetoond”, zei Hans de Vries (vz Ver. Markdal). Help nmv Markkant om vervuilende plastic Nurdels te stoppen. Schepen van Hoogstraten - Arnold Wittenberg - wil (individuele) waterzuivering in buitengebied.
Big Jump: 'veilig zwemmen in al het buiten water'. óók in de Mark! - Brabantse Delta – Karin van der Berg – wil tijdig natuur/beekherstel laatste stuk Markdal. In principe grond vrijwillig verwerven. Omgevingswet maakt voor waterkwaliteit onteigening mogelijk. Is voor iedereen het meest efficiënt. Doelen KRW moeten in 2027 (eindelijk) gehaald zijn.
- “Water kent geen grenzen” daarom Big Jump gezamenlijke actie Vereniging Markdal en Natuurpunt Markvallei. Pluim! Zo hoort het! Gezamenlijk doel “veilig zwemmen in al het buitenwater!”
- Natuurwandeling Oude Buise Heide. 28 juli. 13.30-15.30. Inspiratietbron van Henriette Roland Holst, geschonken aan Natuurmonumenten. Aanmelden: website IVN Mark&Donge.
- Natuurtuin Oranjepolder zondagmiddagen 13-16u open. Zie website IVN Mark&Donge.
- Fietspad Markdal-Strijbeekseweg vóór de Bouwvak (22/7) open! Geweldig van Brabantse Delta!
Nu twee weken vakantie voor Ons Weekblad, Ons Ulvenhout, Ginneken=Ginneken en Natuur rond het Markdal. Maar natuur – soms grillig – gaat door om te blijven genieten. Fijne vakantie! Tot 8 augustus!
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge
Foto: consent.
Willem Veenhuizen - West Brabantse Vogelwerkgroep 11-7-2024
Deze zaterdagochtend hopelijk een blijvend droge ochtend, want het is nogal wisselend de laatste weken van nattigheid en zonneschijn! Soms te koud voor het jaargetijde, wat natuurlijk ook bij de vogels een beetje zijn terugslag geeft. We naderen alweer het einde van het broedseizoen. Het waait soms even stevig waardoor het water op de mark wat onrustig wordt en daardoor ook weinig vogelactiviteiten op het water! Van de Zwarte Kraai maakten de jongen nogal wat herrie om voedsel te bedelen bij de ouders, nabij de boompartijen van de Duivelsbruglaan. Ja op het water toch een Meerkoet…..
We lopen ingesloten door hoge rietstroken, langs de nu fraaie paddenpoel en ondoordringbaar rozenstruweel naar het eerstvolgende bruggetje. Ook vanaf dit bruggetje over de Mark kijkend, weinig te zien, alleen aan het einde wat Grote Canadese Ganzen met enkele Soep/Boerenganzen. Veder bleef het stil. IJsvermaak prachtig groen, maar vanwege de hoge gras vegetatie geen vogelactiviteiten te zien. Alleen enkele rustende Houtduiven op enkele lichtmasten! Een groep Kauwen vliegt over richting het westen, naar het Mastbos. Het koeien/wildrooster over, nu een prachtig geel landschap betredend van de vele bloeiende Jacobskruiskruid. Door de koeien gespaard want die lusten geen Jacobskruiskruid. Tevens zijn paarden, schapen en geiten gevoelig voor deze wat ‘giftige’ plant. Plots wat kleine vogels komen er aan, o mooi een groepje Distelvinken of Putters in de kijker, wat een maf effect zo boven deze gele zee, want die Putters zijn ook mooi gelig met rood en zwarte verendelen. Ze vallen in de verte naar beneden op de zaden van de vele akkerdistels! In de nog aanwezige dode eik niets te ontdekken! Hé hé nu pas de eerste zingende Kleine Karekiet in de rietvegetatie van de ‘vistrap’. Verderop aan de overkant enkele zingende Tjiftjaffen. Veder blijft het stil….. Geen Ooievaar deze keer, op het dak van het staatsbosbeheerkantoor, helaas vertrokken naar andere nestpalen langs het Markdal.
Weer een kijkerblik vanaf de stuw. Ook hier bijna geen vogelactiviteiten! Ik denk vanwege een te hoge grasvegatatie van oever en graslanden. Vele vogelsoorten kunnen dan niet eten uit de bodem…! Alleen in de verte, een groep van 26 Grote Canadaganzen, volgens mij een familie met bijna allen volwassen jongen. Vanuit de Bieberg klinkt nog wel het ‘gelach’ van de Groene Specht. We lopen al weer terug langs de SBB kantoor. Geen Kauwenleven langs en in de Beukenlaan, ze zijn met uitgevlogen jongen alweer ergens ander aan het verzamelen. Een Vink en een Winterkoning laten zich horen. Hééé mooi, ook het zachte gekoer van een Holenduif dringt door. We staan natuurlijk wat langer stil bij de nestgaten (neststenen) van de Gierzwaluwen in het waterschapsgebouw. Maar helaas nog geen Gierzwaluw te bekennen. Te vroeg op de dag of nog voedselzoekend in de hogere luchtlagen! Ik heb toch de indruk dat ze laat zijn met broeden of niet aanwezig zijn, dat alles vanwege de te koude en natte weersomstandigheden!
Vanuit de tuinen van Bouvigne klinkt nog wel de zang van Merel, Zwartkop en Tjiftjaf.
Mooi langs de vijver van IJsvermaak, mooi in de hoek, een voedselzoekende Witte Kwikstaart. Een “Koestouwerke” noemden wij hem altijd. Vaak bij de koeien aanwezig in de natte en blubberige bodem. Nabij de paddenpoel een familie Koolmezen, de ouders druk bezig met insecten zoeken voor hun hongerige jongen. Een leuk einde, maar toch een stille weinig enerverende wandeling deze keer…. Houdoe
Markandalletjes
- Zomervakanties zijn met Brabant begonnen. De zomer volgt, vast wel ….. Veel mooie bonte bermen. Vlinders laten zich zien. Maaiseizoen is begonnen. Beleid is maaien EN afvoeren, voor verschraling en zeldzame kruidenrijke planten.
- Zoals ook Rode Pimpernel. Gastheer (‘waard’) voor eitjes mooie vlinder: Pimpernelblauwtje. Rupsjes vallen op de grond. Als er ‘toevallig’ moerassprietmieren zijn, nemen die ze mee naar hun nest en voeden die als toekomstige koningin. Rups eet ondertussen jonge miertjes op. Tot ze verdacht groot wordt en moet vluchten. De Rode Pimpernel in. Zich verpopt tot vlinder, uitvliegt, paart en eitjes legt op Rode Pimpernel, etc., etc. Wat kan natuur voortplanting toch ingewikkeld toevallig maken… En bij mensen … ?
- Wolf was al in Wolfslaar, meldt Eric daar. In najaar werd een gedood schaap gevonden. Typisch wolf slachtoffer. Opvallend was dat de andere schapen rustig en niet gestressed waren. Vroeger ging hij naar Spanje voor wolven, nu kwam er een op zijn werkplek!
- Grootste EU kunstmestfabriek (Yara) staat in Terneuzen. Grootste Nederlandse aardgasgebruiker, grootste CO2 uitstoter, op één na grootste NL ammoniak uitstoter, veel fossiele subsidies en weigering belastingschuld van 650 miljoen te betalen. Concludeert Follow the Money. Producent van veel kunstmest, dat overtollig van het land het water inspoelt. Daarom ook Big Jumpen.
- Merkske: baltsende Wielewalen en bijna verdwenen Geelgorzen. Bleeke Heide: drie baltsende Kwartels (Ted Overmeer, Luuk Pelkmans). Markdal: voor het eerst na jaren TWEE huismussen in voortuin. Van jaar tot jaar weer metertje dichterbij. Twintig nesten Oeverzwaluwen bij Ulvenhout. Lepelaar met jong, zag Lieneke Stijn. Tuinfluiter – ook al baltsend – meldt Kees Kameraat. Dat moet goed komen!
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge
Via moerassprietmieren mooi Pimpernelblauwtje...