Aad van Diemen – Stadsplanten en IVN natuurgids 2-11-2023
De Europese blazenstruik (Colutea arborescens) is een struik uit Zuid-Europa die hier soms verwildert. Hij heeft in Breda ieder geval gestaan aan de Belcrumzijde van het spoor, voordat men daar begon te bouwen. Een forse struik is nog steeds te vinden op het natuurterrein achter de Trechterman aan het begin van het Minervum. Aan een verspreidingskaartje is te zien dat het ten eerste met de zeldzaamheid nogal meevalt en ten tweede dat de struik een voorkeur voor zand heeft. Voor de twee genoemde locaties gaat dat ook op en de groeiplekken zijn droog. FLORON geeft in de verspreidingsatlas aan waar de Europese blazenstruik groeit.
De blazenstruik behoort tot de vlinderbloemige zoals de brem, gaspeldoorn, erwt en boon. De opvallende blaas waarin de zaden zitten is dus een peul. Ook de bloemen zijn opvallend: prachtig geel met rode strepen. In een aantal publicaties wordt melding gemaakt van een voorkeur van de struik voor kalk. Dat zou de relatief hoge aanwezigheid in kalkrijke duinen verklaren. Tot mijn verbazing staat de blazenstruik op de lijst van het Project Invasieve Exoten. In een Vlaamse publicatie meldt men, dat op de Sint-Pietersberg de blazenstruik al vanaf 1800 heel talrijk en ingeburgerd was, maar daar nu geheel verdwenen is. De Sint-Pietersberg is een gekende hot spot bij botanisten en het zou mij niet verbazen als hier de natuur een handje hulp is toegestoken. Er bestaat ook een oranje blazenstruik (Colutea xmedia) waarvan de bloem oranje-bronskleurig is en een kruising is van de Europese en de Oosterse blazenstruik. Men vermoedt dat de kruising wel eens algemener kan zijn dan de Europese.
De etymologie van de wetenschappelijke namen is weer eens een rommeltje. De soortaanduiding ‘arborescens’ betekent ‘boom’. De blazenstruik mist overduidelijk een centrale stam en is dus een struik. Ergo: foute naam. De geslachtsnaam ‘colutea’ zou volgens de ene bron zijn afgeleid van het Griekse ‘colutao’ = gedruis. Volgens een andere bron ‘koiloo’= uithollen. Dit laatste vanwege de lucht in de blaas. De verklaring voor de aanname ‘gedruis’ is gebaseerd op de klap waarmee de blaas openspringt. Vooral Vlaamse bronnen melden dit eendrachtig en stellig. Mij leek zo‘n zelfontploffing onwaarschijnlijk en ik ben gaan kijken naar rijpe blazen. Ze hingen er wat bleekjes, maar geheel intact, bij. Het geluid kan wel ontstaan als verse peulen in de vlakke hand worden genomen en er dan met de andere hand en klap op wordt gegeven. De Grieken waren speels.
Markandalletjes
- Wintertijd. De woerden zijn op kleur, voelen zich helemaal het mannetje. Verkneukelend wachtend op de lente balts.
- Tip: lezing Dick Klees over biodiversiteit en klimaat. Komen de zonnige tropen hierheen? Of zijn het Sahara’s? Vrijdag 3 nov. 20u. Bellevue. Dorpstraat 27. Chaam. Natuurvereniging Mark&Leij en gemeentelijke klimaatweek. Gratis.
- Was veel belangstelling bij Nacht van de Nacht voor behoud duisternis. Maximum van 100 belangstellenden bij Wolfslaar, met wethouder Natuur Peter Bakker. 75 wandelaars bij Terheijdense Binnenpolder. Door samenwerking van IVN Mark&Donge met Legendejagers en Kiemkracht spannende beleving voor klein en groot met alle zintuigen in de nachtelijke wereld.
- Oude wilgen aan Flodderdreef door vrijwilligers Westbrabantse Vogelwerkgroep en IVN M&D geknot voor landschapsbehoud en nestgelegenheid. Ontwikkeling van bosrand zichtbaar door jonge eikjes bij scheurende oude wilgen. Knotten is noodzaak om omvallen van topzware knoerten te voorkomen.
- Ommetje Klein Heike, Langereit, Wouwer Lei, Ouden Hofstad, etc. Zondag 5 nov. 10-12u. Start Café d’n Brooij. Chaamseweg 21. Gilze. Met gidsen Natuur en Landschap Gilze en Rijen. Aanmelden:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . - Natuurwandeling IVN Rondje Putven in Chaamse Bossen (SBB). Zondag 5 november. 13u30-15u30. Ontwikkeling van moeras, productiebos, naar natuurlijke waterberging met vennen en ‘goren’ tegen verdroging. Aanmelden website IVN Mark&Donge.
- Natuurwerkdag Oranjepolder. Zaterdag 4 november. 9u30-14u. Natuurtuin in zeekleipolder. Snoeien, maaien, knotten, poelen schonen, takkenrillen maken, en vooral gezellig werken, genieten en bijpraten in de natuur. Domeinweg 9. Oosterhout. Graag aanmelden. IVN Mark&Donge.
- Landschapswandeling Aa of Weerijs heen en weer. Zondag 12 november. 10-16u. Beleven van het landschap met beek- en natuur herstel in de vallei. Ca 20 km. Aanmelden IVN Mark&Donge.
- Vogels. Bleeke Heide: Koperwiek en vijftig Wintertalingen (kleinste eendje) als wintergast. Ook Krakeenden, Slobeend, Dodaarsje, Watersnip (Ted Overmeer). Zwarte Ruiters -gevleugeld en zonder paard (Roel Hoppenbrouwers). Merkske: zeldzame Grote Pieper, Havik, Raaf, twee Zeearenden op Castelreesche Heide (Benne Roelen). Markdal: Boomkruiper, Grote Bonte Specht, Groene Specht (Jarek van Houten). Huppelend van blijdschap zag Marianna Janssen al IJsvogel op zoek naar visjes in nieuwe deel van Gilzerwouwerbeek bij Lange Bunder – Bavel. Dat belooft wat!
Willem Veenhuizen - West Brabantse Vogelwerkgroep 26-10-2023
Onze wandeling begint weer bij de Duivelsbrug, mooi helder zicht, veel zuidwesten wind, en het water van de de Mark staat hoog vanwege de stevige regenval van de afgelopen dagen. We horen vanuit verschillende richtingen de telkens harde en onderbroken zang van de Roodborst. Deze ‘robins’ komen uit het noorden van Europa om hier te overwinteren, de ‘onze’ gaan naar zuidelijkere gebieden, om daar te overleven en later in het voorjaar weer terug te komen…. Een kijkerblik over de Mark goh, toch een 40 tal Wilde Eenden, meestal tijdens de vele wandelingen maar weinig eenden waar te nemen. Natuurlijk altijd enkele Meerkoeten te zien, en af en toe het prrrrrt van een Waterhoen te horen.
De paddenpoel mooi, nu vol water, is wel anders geweest en heeft vaak dit jaar gort droog gestaan. Helaas voor dierlijk leven, die zijn gevlucht. Prachtig nu, IJsvermaak plas dras, deels gemaaid, waardoor er diepere en ondiepe delen aanwezig zijn. Grote Canadese ganzen zelfs 60 exemplaren waren aan het voedselzoeken. Ook twee Grauwe Ganzen erbij. De Grauwe stonden verder weg van de groep Canadezen, zouden ze elkaar niet zo mogen….? Hééé dat is weer leuk, een Witte Kwikstaart, zenuwachtig en snel vliegjes vangen langs de natte graspollen. Verderop nog een koppel Wilde Eenden, scharrelende Zwarte Kraaien en Houtduiven. Zo zie je maar die natte prut trekt toch diverse vogelsoorten aan.
De dode eik was leeg, we gaan maar stil verder. Ja, ja, trompetterende Canadezen vliegen laag door in zuidelijke richting. We horen en zien enkele Kool- en Pimpelmezen in de wilgenbosjes langs de vistrap. Ook een Winterkoning laat zijn alarm horen, zeker iets daar wat hem niet bevalt…… Hééé mooi een groepje Spreeuwen, in een strakke rechte vlucht, vliegen ook door, op trek naar het zuiden. Evenals wat kleinere vogels in een golvende vlucht, Vinken, en goed luisteren dan hoor je hun roepje, djuuuup djuuuup….!
Dan weer een kijkerblik vanaf de stuw over een deel van het Markdal. Jeetje te gek, wat een grote hoeveelheid Grote Canadese Ganzen, sjonge sjonge, tel ze maar even, langs de beide oevers, ook vlak nabij en langs de wandelende en joggende mensen! Tellen, eerst een groep tot tien tellen dat naar de honderd, die honderd gaan daar in…. en verder tot zeker DUIZEND getelde Canadezen!!! Zoveel heb ik er hier nog nooit gezien en geteld! Rondom het Amphiaziekenhuis heb ik er wel eens 300 geteld, maar nu …….….. Er vliegen nog enkele kokmeeuwen rond boven de plas, verder niets! We lopen al weer terug, de Kauwen, wat een drukte, zoeken nog naar voedsel bovenop de gestorte bermgrasheuvels nabij de SBB kantoren. Vanuit de Bouvignetuinen mooi de fluittoon van een Boomklever te horen. Nog een keer een kijkerblik over IJsvermaak. Nee toch, er zijn daar nog meer Canadese Ganzen bijgekomen, nu zo’n 120 exemplaren, toemaar…. Straks is Breda geen Kauwenstad meer maar een Ganzenstad! Tot vogelse, en geniet van de vogeltrek, houdoe,
Markandalletjes
- Weerbericht wisselend, wel warmer dan gemiddeld en zaterdag Volle Maan.
- Nacht van de Nacht. Zaterdagavond. 19u. Aftrap door wethouder Peter Bakker (natuur en duurzaamheid). Behoud natuurlijke Duisternis. Nachtelijke wandeling door Wolfslaar met nachtgidsen en ‘legendejagers’. Voor alle zintuigen. Griezelen of betoverend? Pikkedonker of stralende sterren? Voor kinderen en groteren. Zaterdag 28 oktober. 19-21u. Start boerderij Wolfslaar/Tuinhuis. Aanmelden IVN Mark&Donge.
- IVN projecten gekozen in Duurzame 100 van Trouw. Met projecten van Schone Rivieren (45), Operatie Steenbreek (56) en Tiny Forest (68).
- Lezing biodiversiteit en klimaat. Dick Klees. Vrijdagavond 3 november. 20u. Natuurvereniging Mark en Leij. Zin en onzin over subtropisch Nederland. Droogten, bosbranden, hittegolven. Wat kan biodiversiteit? Bellevue. Chaam. Start lezingencyclus Natuurplein Baronie. Medewerking Alphen-Chaam aan Klimaatweek. Gratis.
- Knotseizoen van ‘knotploeg’ is weer begonnen. Één zaterdagochtend in de maand. Ook zin in ochtendje buffelen en natuur opknappen? Met erwtensoep. Info
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . WestBrabantse Vogelwerkgroep en IVN. - Vrijwilligers Kanovereniging hebben volgende kanosteiger van grondlaag geschoond en gaan door!
- Natuurbericht: van Jan Meesters - Mark en Leij: Nu écht een Dassenburcht in werkgebied van Mark en Leij! Locatie is/blijft ‘top secret’! Dassenwaarnemingen graag melden aan boswachter Jarno van Bussel Op Hondsdonck drie jongen (in plaats van twee) uitgevlogen. Uitzonderlijk goed huiszwaluwen jaar geweest.
- Vogels voorzichtig op trek. Kijk omhoog, struikel niet over de ganzen! Kramsvogels komen er al!
Boomstam Henk, NatuurWijzer, IVN-gids 19-10-2023
Het feest is begonnen! Rood, geel en oranje vallen de bladeren van de bomen. Het is carnaval in het bos en de bomen strooien met hun bosconfetti. Ondertussen kruipen de bodemdiertjes, kevers en larven dieper weg in de grond of onder de bast van een dode stam. Ik loop met een groep basisschoolkinderen door het Ulvenhoutse Bos. Een bos… Hoe weet je nou eigenlijk wat een bos is? Ja, duhuh meester. Daar staan bomen. Precies! Dus je herkent het bos aan de bomen. En een grasland? Gras natuurlijk, meester! Oké, oké… en zijn er ook dieren waarvan je weet dat die graag in het bos wonen? Een specht meester. Heeft u ook moeilijke vragen? Ja hoor, wat is het verschil tussen dood en levenloos? Huh, wat heeft dat er nou mee te maken? Nou, jullie herkennen feilloos biotopen aan de planten en dieren die er wonen, maar er is nog veel meer waaraan je kunt zien in welke biotoop je bent. Maar daar moet je dat verschil wel voor kennen, dus… zeg het eens. Vertwijfeld gaat een vinger omhoog. Een steen is levenloos, meester? Heel goed; zeg ik. Waarom? Een ander vult aan: die heeft nooit geleefd! Goed zo! Wat is dat dan, ‘levend’? De kinderen strooien met voorbeelden en allerlei dieren, planten en zelfs paddenstoelen komen voorbij. Maar waarom noemen we dat dan levend? Een stilte valt. Weer een twijfelend vingertje gaat omhoog. Als je ademt? Heel goed! Roep ik enthousiast. Daar werken planten en dieren zelfs samen. Is er nog meer dat iets ‘levend’ maakt? Langzaam komen de kenmerken naar boven, herinneringen uit de les in de klas; Als je kindjes kunt krijgen, als je kunt groeien, als je kunt eten… en poepen! Een schaterlach rolt door de groep. Het blijft heerlijk om te zien dat er ergens in de kelders en krochten van de kinderbreintjes al een boel weetjes zijn opgeslagen. Als groep weten ze het eigenlijk wel. Zeker na zoveel jaar met NatuurWijs het bos in te zijn geweest. Bomen leven, en planten, en dieren, en vogels, en paddenstoelen, en… en…
Biotoop, het woord hebben ze wel eens gehoord, niet wetend dat ze allang wisten wat dat is:
een geografisch bepaald gebied met een uniform landschapstype waarin bepaalde organismen kunnen gedijen. Een paar prachtige scrabble-woorden bij elkaar! Ik knip het met de groep in stukjes: eerst: een geografisch bepaald gebied; dat is een stukje grond. Als tweede: uniform? Denk aan je voetbalteam, aan soldaten of piloten. Die dragen dezelfde kleren! Dus uniform betekent ‘hetzelfde eruitzien’. En als derde: landschapstype is een stukje grond dat er hetzelfde uitziet als een ander stukje grond met dezelfde bodem, heuveltjes, dalen, begroeiing en wat er rondloopt. Hé, dat brengt ons bij het volgende mooie woord voor scrabble: organismen? Wat zijn dat dan? Dat zijn jij en ik, de bomen, de planten en de paddenstoelen, de kevers, spinnen, vogels, vossen, hagedissen en kikkers. De LEVENDE natuur!
We lopen verder door het Ulvenhoutse Bos en op een mooie, open plek zetten we alle tassen bij het bankje naast de Eik. Ik zet loeppotjes, uitschuifspiegeltjes, juweliersloepjes en zoekkaarten van stichting Boomfeestdag klaar, terwijl de kinderen even rondrennen in de fantasie van hùn bos. Ik doe een duif na en de groep komt al roekoe-roepend naar me toe gerend. In groepjes gaan ze op zoek, naar de planten en dieren die het bos een bos maken. En naar de levenloze natuur die het bos een bos maken: de grondsoort, de temperatuur, is het licht of donker, nat of droog, waait het er hard of juist niet…
Na een tijdje neemt de fantasie het weer over en feesten de kinderen met het bos mee. De bosconfetti wordt over hun eigen hoofden uitgestrooid en hele bladergevechten worden gevoerd. Ik roep ze weer bij elkaar en we pakken de tassen. In een lange polonaise lopen we zingend en kletsend door het bos terug naar school.
Markandalletjes
- Herfstvakantie, kastanjes, eikels, walnoten vallen als natuurspeelgoed uit de lucht!
- Website Ons Ulvenhout publiceert wekelijks Natuur rond het Markdal. Met eerdere edities overzichtelijk bij elkaar! Dank, dank!
- Discussie in Waterschap, vijf insprekers, ook Extinction Rebellion. Vervuild slib storten in schone Put van Caron bij Oosterhout? Veel verdeelde fracties. Historisch besluit: voorstel DB werd met 16 tegen 11 door AB weggestemd. Waterkwaliteit en KRW prioriteit.
- Preview Nacht van de Nacht, voor behoud duisternis. 28 oktober, 19-21u. IVN. Wolfslaar en Terheijdense Binnenpolder.
- Bleeke Heide: Kneu, tien Putters (Roel Hoppenbrouwers), vier Boerenzwaluwen (Huub Don). Merkske: Blauwe Kiekendief, Visarend (Tom Voet). Goudhaantje (Ted Overmeer), Lepelaar (Jef vd Berghe), zeldzame Waterpieper (Stijn Leestmans). Markdal: Visarend visvangend bij Biebergstuw. Bewonderd door Ger Lagendijk, Helmut van Pell en Ted Overmeer als goudhaantjes!
Leo Nagelkerke, West-Brabantse Vogelwerkgroep 12-10-2023
Ik houd erg van wandelen. Het liefst doe ik dat elke dag en het weer zal me niet snel tegenhouden. In de winter probeer ik meestal gedurende de middagpauzes naar buiten te gaan om zo nog wat daglicht mee te pakken. Na zo’n verkwikkend stukje lopen is het zitten achter de computer weer beter te doen. In de zomer, als de dagen lang genoeg zijn en ik licht genoeg krijg, wil ik ook wel eens ’s avonds laat, of zelfs ’s nachts gaan lopen. Misschien wat eigenaardig, maar ik hou van de diepe rust van donkere paden in de polder of in het bos. Mensen kom je dan niet tegen, maar soms wel een egel, een haas, of een uil. Zo zag ik afgelopen jaar een bosuil, waarvan ik het silhouet tegen de nachthemel kon ontwaren. Ik liep langs de boom waarin hij zat en joeg hem kennelijk de stuipen op het lijf, want hij ging er snel vandoor. Zelf schrik je ook wel eens van een krakende tak, of een ander vreemd geluid in het donker, maar dat maakt het voor mij extra aantrekkelijk: kennelijk zit er nog steeds ergens dat jongetje in mij dat avonturen wil beleven.
Zo liep ik een paar weken geleden rond een uur of elf ‘s avonds langs een poel die vlak bij mijn huis aangelegd is. Omdat de nachten nu alweer langer worden en het al flink kan afkoelen, hing er een mysterieuze nevel tussen de rietstengels. Een klein windvlaagje joeg een paar mistflarden mijn kant op en ik moest denken aan verhalen over watergeesten: spoken die gebonden zijn aan een bepaald ven, meer, of rivier, die het water beschermen, erin wonen en niet altijd het beste met verstorende mensen voorhebben. Het zal geen verbazing wekken dat ik geen echte geest heb gezien, maar het zette me wel aan het denken over de rivieren waar ik voor mijn werk als visbioloog ben geweest. Op veel van die plekken waren mensen voor wie de watergeesten een realiteit waren. Zo is er Nyaminyami, de god van de rivier de Zambezi. Nyaminyami heeft een vissenkop en het lijf van een slang. Hij beschermt de mensen die in de Zambezi-vallei wonen, maar hij verlangt daar wel loyaliteit en rituelen voor terug. Toen in 1956 begonnen werd met de aanleg van de Kariba-stuwdam moesten vele mensen verhuizen en bovendien werd Nyaminyami van zijn vrouw gescheiden die een stuk stroomafwaarts was toen de werkzaamheden startten. In 1957 zijn rond de dam toen de grootste overstromingen sinds mensenheugenis opgetreden met een honderdtal doden tot gevolg. Alleen na interventie van stamoudsten en lokale priesters kon Nyaminyami tot bedaren worden gebracht. Zelf heb ik zijn beeld bovenop de dam kunnen bekijken en als je de grootsheid van de rivier tot je laat doordringen is het niet moeilijk je in te denken dat de riviergod voor velen hier een realiteit is. Ook de door-en-door christelijke Ethiopiërs hebben een diep ontzag voor de geest van de Blauwe Nijl, die ze vaak Gihon noemen, een naam die uit de bijbel komt en als een van de vier rivieren uit het paradijs wordt beschreven.
Deze verhalen tonen het besef van de mens dat ze klein zijn vergeleken met de grote natuurverschijnselen van de rivier: de rivier leidt hen, is ze de baas, maar stelt ze ook in staat om te leven. Tegenwoordig is bijna overal die relatie omgekeerd, want de rivieren zijn afhankelijk van wat wij ermee doen. Dammen, vervuiling, overbevissing, daartegen is geen riviergod bestand. Wat wel zou kunnen helpen is dat de rivier als rechtspersoon wordt gezien: “De rivier is zichzelf”. Dat mag gek klinken, maar bedrijven kunnen ook een rechtspersoon zijn, dus waarom rivieren niet, of meren, of bossen? Wellicht geeft ze dat mogelijkheden zich te verdedigen.
Markandalletjes
- Het nazomert maar door in alle kleuren, paddenstoelen tekenen de zwoele herfst.
- Wat kan één zo’n blikje in het veld je hele blikveld verzieken. En wat geeft meenemen een opgeruimd gevoel!
- Mijlpaal: Waterschap stelde Markdal-zuid (Galder-Strijbeek) vast. Bestuur vraagt aandacht voor Strijbeeksebeek (EVZ), waterschapsbosje, (vlecht)heggen, vogelvriendelijke inrichting. Aanleg wandel- en fietspaden uitgesteld door meningsverschillen. Knelpunten Alphen-Chaam (geen geld?), Natuurmonumenten (eigen grond, geen recreatie?). Teleurstellend, voor integraal plan. Mensen het sluitstuk worden?
- Familiewandeling Paddenstoelen. Alle soorten, maten, kleuren, stippen, zwammen. Zaterdag 14 okt. 10-14u. Boswachterij Dorst. Inschrijven noodzaak. IVN Mark&Donge.
- Bijenhouden? Cursus Imker? Start 25 jan. Twintig lessen. Wolfslaar. Bredaas Bijenhouders Collectief (BBC). Zie: www.bijenhouders.nl > cursusaanbod > basiscursus imkeren > Breda.
- Markdal: Visarend bij Bieberg (Egbert Eilander, Nico Natuur). Toen na aanleg meanders, gaf visarend twee weken lang vanaf stuw Bieberg demo visvangst! Nieuwe voorbode?
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge
Dorine Verheijden, bestuurslid Natuur en Milieuvereniging Markkant Breda 5-10-2023
‘Zwemmen? Durf je dat in de Galderse Meren?’ vroeg mijn gesprekspartner deze zomer.
‘Ja, waarom niet?’ ‘Blauwalg?’ ‘Oh ja, niet aan gedacht’ antwoordde ik. De zwemwijzer bood gelukkig snel soelaas. Bij de Galderse Meren was geen blauwalg geconstateerd, maar, zo bleek, in bijna alle andere zwemplassen in de regio deed het probleem zich wel degelijk voor. Zelfs in het riviertje de Mark. Dat zette me aan het denken. Wat was eigenlijk blauwalg? Wat is het probleem? Hoe ontstaat het? Hoe lossen we het op?
Wat zijn blauwalgen: Om met de eerste vraag te beginnen: blauwalgen zijn wieren die geëvolueerd zij tot een soort bacterie. Blauwalgen behoren tot de oudste organismen op aarde. Er wordt geschat dat ze al 3,5 miljard jaar bestaan. Ze waren de eerste organismen in de wereld die zuurstof konden produceren en zo de evolutie van hogere, zuurstof verbruikende soorten leven mogelijk hebben gemaakt. En nog steeds is een belangrijke functie van blauwalgen om stikstof uit de lucht te binden. Blauwalgen, er zijn vele verschillende soorten, leven niet alleen in zoet en zout water maar ook in de grond, op rotsen, op takken en tegen boomstammen. In de tropen leven ze eveneens op bladeren van planten. Sommige soorten kunnen zeer hoge temperaturen, tot zelfs 75–85 °C, verdragen en leven in heetwaterbronnen. Er zijn ook soorten die samenleven met een bepaalde plant waarbij plant en alg elkaars groei wederzijdse versterken. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de bladholten van varens. En last but not least zijn er soorten die in korstmossen symbiotisch samenleven met schimmels.
Algenbloei: Blauwalgen vormen dus een zeer interessant en belangrijk organisme op aarde. Echter er zijn ook schaduwkanten. Enkele soorten zijn berucht omdat zij bij een ‘algenbloei’ in de zomer zich massaal vermeerderen en overlast bezorgen. In verband met de gezondheid is zwemmen in gebieden met veel blauwalg af te raden. Ze kunnen namelijk giftige stoffen afscheiden waarvan mensen ziek worden. Deze stoffen komen via de mond het lichaam binnen. Juist daarom is voor kinderen zwemmen in besmet zwemwater gevaarlijk. Maar voor hen niet alleen, ook volwassenen kunnen klachten krijgen die variëren van hoofdpijn, ernstige zwelling van de oogleden, irritatie van slijmvliezen, huidirritatie, misselijkheid, diarree tot koorts. De vergiften kunnen zelfs tot langetermijnschade aan het zenuwstelsel leiden. Om deze reden wordt altijd een zwemverbod ingesteld wanneer ergens blauwalg wordt aangetroffen.
Wat veroorzaakt algenbloei: Algenbloei is vaak een symptoom van vermesting ofwel een teveel aan voedingsstoffen in het water. De optimale groeiomstandigheden voor algenbloei zijn voedselrijk water, een temperatuur tussen de 20 °C en 30 °C, troebelheid en weinig beroering van het water door windluwte en geringe stroming. Het is duidelijk dat zwemplassen daarom gemakkelijk ten prooi vallen aan algenbloei. Des te verrassender is dat ook het riviertje de Mark ermee te maken kreeg. Kennelijk is sprake van veel vermesting en van onvoldoende doorstroming!
In andere delen van het land is op allerlei manieren gepoogd deze problemen te bestrijden bijvoorbeeld door luchtbellen in het water blazen. In de haven van het Zeeuwse Tholen is geprobeerd algenbloei tegen te gaan met behulp van ultrasone trillingen. In Leusden werd jarenlang een soort sproeier gebruikt. De enige effectieve oplossing bleek echter het verminderen van de fosfaatbelasting ofwel minder mestuitspoeling. Het goede nieuws voor de Mark is dat daaraan met de herinrichting gewerkt wordt door de transitie in de landbouw en omvorming naar natuur in het dal. Maar ook in België zal dit onderwerp op de agenda moeten worden gezet. Uiteindelijk zullen minder stuwen en meer meandering ook een sneller stromend riviertje opleveren. Als dat allemaal is gelukt dan behoort algenbloei in de Mark tot de verleden tijd.
Markandalletjes
- Écht zomer, maar steeds vroeger donker, met krimpende maan en in westen dalende zomerdriehoek.
- “Lef met advocatenbef” was klimaatactie van Natuurpunt Markvallei voor stadhuis Hoogstraten. Met potten- en pannengeroffel oproep tot maatregelen! Dat werd gehoord!
- Zeistournooi ‘vettige zeis’ in Wortel ‘op scherp van de snede’ groot succes. Is milieuvriendelijkste maaitechniek. Internationale allure door Groningse deel- en meename van veel prijzen… Zonnige ambiance met honderden deelnemers en bezoekers. Voor herhaling rijp!
- ‘Straatmadelieven in de herfst’. Dorpsplantenwandeling Teteringen met vele biotopen en plantensoorten in straten, bermen, plantsoenen. Samen met Stadsplanten, KNNV. Zondag 8 okt. 13u30-15u30. Aanmelden IVN Mark&Donge.
- Bleeke Heide: grote Zilverreiger, tien Lepelaars, dertig Wulpen (Huub Don). Casarca ‘eendgans’ (Romein van Buren, Jan&Jeanne Vriens&van Dommelen). Merkske: Pimpel-, Staartmees, Boomklever, - kruiper, Veldleeuwerik, Goudhaan: allemaal mooie zangvogels (Ted Overmeer). Markdal: Aalscholver, Roodborst (Nico_natuur).